Illegale handel dreigt unieke primatensoort van de kaart te vegen
Almere, 30 september 2014
Volgens het WNF rapport Living Planet, “zijn de populaties wilde dieren zijn de afgelopen veertig jaar wereldwijd met gemiddeld 52 procent afgenomen”. Voor de berberaap, de enige primatensoort die ten noorden van de Sahara voorkomt, is deze afname zelfs groter: de populatie in het wild is in dertig jaar tijd drastisch gedaald van zo’n 23.000 tot niet meer dan 8.000. Een recent rapport van onderzoeker en criminoloog Daan van Uhm in opdracht van Stichting AAP, onthult dat naar schatting jaarlijks 200 voornamelijk jonge berberapen uit het wild worden weggevangen, waarvan het merendeel eindigt als huisdier in Europa. Als de EU en Marokko niet snel de nodige stappen ondernemen tegen de illegale handel in berberapen, dan zal deze unieke primatensoort binnen afzienbare tijd uitgestorven zijn. Uit dit rapport blijkt ook dat deze handel in berberapen in toenemende mate wordt overgenomen door de georganiseerde misdaad. Handhaving zou vrijwel onmogelijk worden gemaakt door corruptie onder Marokkaanse ambtenaren en een ernstig gebrek aan aandacht en middelen.
De EU kan een cruciale rol vervullen in de bescherming van de berberaap door de eigen wetgeving én de handhaving daarvan krachtiger te maken door Marokko aan te sporen dit voorbeeld te volgen. AAP zal begin oktober de conclusie uit het rapport in Brussel presenteren aan een groep Europese ambtenaren, Europarlementariërs en andere dierenwelzijnsorganisaties om steun te krijgen voor meer maatregelen ter bescherming van de soort. David van Gennep, Directeur van AAP: “Zoals het WNF rapport laat zien, is het verlies van biodiversiteit zorgwekkend en de handel in wilde dieren is een van de oorzaken. We maken ons allemaal terecht zorgen om het afschuwelijke stropen van olifanten, neushoorns of gorilla’s, terwijl de berberaap net zo uniek is en deze problematiek zich veel dichter bij huis afspeelt. Als opvangcentrum nemen we deze dieren al tientallen jaren op, maar we moeten de oorzaak aanpakken. Het zou een sterk signaal afgeven en een grote stap vooruit zijn voor de bescherming van deze unieke primatensoort, als dit onderwerp meegenomen zou worden in de Europese strategie om illegale handel in wilde dieren tegen te gaan.”
Resultaten onderzoek naar illegale handelDaan van Uhm is criminoloog aan de universiteit van Utrecht en voerde in opdracht van Stichting AAP een onderzoek uit naar de illegale handel in Berberapen. Uit zijn rapport blijkt dat elk jaar naar schatting 200 berberapen, vooral zuigelingen, gevangen worden genomen in het wild in Marokko. De meeste jonge aapjes eindigen als huisdier in Europa en een deel van hen blijft in Marokko, waar zij in de toeristische sector worden gebruikt als rekwisieten voor foto’s en shows. Beide situaties leiden tot ernstige welzijnsproblemen voor de dieren, naast gezondheids- en veiligheidsrisico’s voor de mens. Maar het probleem is groter dan dat: de berberapen populatie kan het dramatische verlies aan de illegale handel namelijk niet opvangen, zeker niet met bijkomende bedreigingen zoals vernietiging van hun natuurlijk leefgebied.
Ernstige daling populatie berberapenIn de afgelopen 30 jaar is deze unieke primatensoort in Marokko en Algerije geslonken van ongeveer 23.000 apen tot naar schatting 8.000 tegenwoordig. De grootste wilde subpopulatie is in de laatste drie decennia gedecimeerd: momenteel leven nog slechts 5.000 berberapen in de gemengde ceder bossen van het Midden-Atlas gebergte in Marokko. Dit is een daling van maar liefst 65% in slechts dertig jaar tijd. Daarom luidt Stichting AAP de alarmklok: als nu geen actie wordt ondernomen, dan zal de berberaap over niet al te lange tijd niet meer bestaan in het wild.
Georganiseerde misdaadDecennialang werd de handel voornamelijk in stand gehouden door West-Europese toeristen die de dieren meenamen na hun vakantie. Uit het rapport van Van Uhm blijkt echter dat dit nu in toenemende mate het werkterrein is van een professioneel georganiseerd netwerk van criminele bendes, die ook in verband worden gebracht met handel in drugs en vervalsingen.
Wetgeving en handhavingDe International Union for Conservation of Nature (IUCN) heeft de Berberaap in 2008 opgenomen in haar rode lijst van bedreigde soorten onder de status ‘in gevaar’. De berberaap is tegenwoordig ook ondergebracht in de Appendix II van de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES), hetgeen betekent dat de internationale handel tot het uiterste beperkt moet worden om uitsterven te verhinderen. Ook de wetgeving van Marokko en Algerije voorziet in de bescherming van de soort en er bestaat een invoerverbod in de EU. Desondanks vindt er nog steeds illegale handel plaats. Daarom moeten er drastischer maatregelen genomen worden, want de handhaving laat te wensen over. Volgens het recente onderzoek is er bewijs van duidelijke nalatigheid en corruptie onder de autoriteiten in Marokko. Douaneambtenaren zouden worden omgekocht voor 200 tot 500 dirham (20 tot 50 euro), waardoor niets de handel meer in de weg staat. Wanneer de organisaties die actief zijn in dit gebied melding maken van stroperij, worden ze vaak genegeerd.
Het belang van voorlichtingIn Europa en Marokko is men slecht op de hoogte van de benarde situatie van de berberaap en weet men vaak niet dat handel illegaal is. Vorige week nog ontving AAP Primadomus, de vestiging van AAP in Spanje, een 3 jaar oude Berberaap die werd afgestaan omdat de eigenaar ontdekt had dat het houden daarvan verboden was. Daarom organiseert AAP samen met haar partners van de ‘Berberaap coalitie’ jaarlijks een educatieve campagne om reizigers naar Marokko voor te lichten. Ook worden langzaam successen geboekt in het opbouwen van een samenwerkingsverband met de handhavingautoriteiten in Spanje.