Exotische
huisdieren

Serval Xirus werd als huisdier gebruikt
en kreeg niet de juiste verzorging.

Exotische huisdieren in Nederland en de EU

Een aapje als huisdier? Of een ander exotisch dier? Je denkt misschien dat dat iets van vroeger is, maar helaas worden er in Europa nog altijd talloze wilde dieren als huisdier gehouden. Eén van deze dieren is chimpansee Marria. Zij leefde jarenlang bij een Portugese familie in huis, met alle gevolgen van dien. Of serval Xirus, hij werd als huisdier gehouden en zat opgesloten in een badkamer. Doordat zijn eigenaar hem verkeerde voeding gaf, liep Xirus ernstige vergroeiingen op.

In de meeste EU-landen is het helaas nog altijd volstrekt legaal om allerlei exotische dieren als huisdier te houden. Zelfs dieren met hele complexe zorgbehoeften. De Europese Unie is zelfs één van de grootste markten ter wereld voor exotische huisdieren. Dat zorgt voor enorm veel problemen:

Dierenleed

Naar schatting leven er tientallen miljoenen exotische dieren in Europese huishoudens, terwijl ze daar helemaal niet geschikt voor zijn. In de praktijk gaat het dan ook vaak mis en dat zien we ook terug in onze opvangcentra.

De exotische huisdieren die we bij AAP opvangen, hebben vrijwel altijd gezondheidsproblemen of gedragsproblemen doordat ze niet de juiste zorg, voeding en/of huisvesting hebben gekregen.

Afname van dieren in het wild

De handel in exotische huisdieren vormt een bedreiging voor het behoud van wilde diersoorten. Dieren worden namelijk regelmatig uit het wild gehaald (met name uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika) en naar Europa en andere delen van de wereld getransporteerd, waar ze vervolgens als huisdier eindigen.

Door deze handel neemt het aantal dieren in het wild af en worden sommige diersoorten zelfs met uitsterven bedreigd.

Aantasting van biodiversiteit

Het komt geregeld voor dat exotische huisdieren ontsnappen of worden losgelaten in de natuur. Dat kan inheemse diersoorten verdringen en lokale ecosystemen verstoren en dus schade toebrengen aan de Europese biodiversiteit.

Het beheersen van deze zogeheten invasieve exotische diersoorten kost de Europese Unie jaarlijks 12 miljard euro.

Gevaar voor volksgezondheid

Het houden en verhandelen van exotische dieren brengt ook risico’s met zich mee voor de volksgezondheid. Sommige exotische dieren kunnen bijvoorbeeld door te bijten of krabben ernstig letsel aanbrengen bij mensen of andere dieren. Ook is er bij exotische dieren een groter risico dat ze drager zijn van (potentieel gevaarlijke) zoönosen; infectieziektes die van dier op mens overdraagbaar zijn. Bij AAP zijn gemiddeld 1 op de 7 exotische dieren met een huisdierachtergrond drager van één of zelfs meerdere zoönosen.

De oplossing

Bij Stichting AAP pleiten we voor een wettelijke positieflijst, ook wel bekend als huis- en hobbydierenlijst. Dat is een lijst met diersoorten die (door onafhankelijke experts) geschikt zijn bevonden om als huisdier te houden.

Alle diersoorten die niet op die lijst staan, omdat ze een risico vormen voor veiligheid, gezondheid en welzijn van mens en dier, zijn automatisch níet toegestaan als huisdier.

De positieflijst in Nederland

Mede dankzij de inzet van AAP en andere dierenwelzijnsorganisaties, introduceerde de Nederlandse overheid op 1 juli 2024 een positieflijst voor zoogdieren. Nu die er is, wordt er hopelijk ook snel een lijst opgesteld voor andere dieren dan zoogdieren, zoals vissen, vogels, amfibieën en reptielen.

Daarmee is ons werk nog niet klaar, want we willen dat meer EU-landen met zo’n lijst gaan werken. Daarom zetten we ons tegelijkertijd in voor een Europese positieflijst die voor alle lidstaten geldt. Zo’n Europese positieflijst kan heel veel dierenleed voorkomen.

De positieflijst in Europa

Nog beter dan dat ieder land zijn eigen positieflijst heeft, is een EU-brede lijst die voor alle Europese lidstaten geldt. Zo’n lijst kan bijvoorbeeld voorkomen dat exotische dieren van over de grens worden gehaald omdat een buurland een net iets andere lijst hanteert. Of dat je op reis gaat met je legale exotische dier en deze in het land van bestemming illegaal blijkt te zijn.

Een Europese positieflijst is de meest effectieve aanpak van dierenleed, volksgezondheidsrisico’s en (illegale) dierenhandel in Europa én daarbuiten. Ervoor zorgen dat de EU deze regelgeving invoert, is dan ook één van de hoofddoelen van AAP.

Resultaten

Stichting AAP zet zich zowel op landelijk als op Europees niveau in voor de ontwikkeling van positieflijsten. Hiervoor wisselen we kennis uit met partnerorganisaties in verschillende landen. Benieuwd welk EU-landen al met een positieflijst werken? Of welke juist nog helemaal niet? Ga dan met je muis over de landkaart hieronder of tap op een land om de status per EU-land te zien.
Het verhaal van serval Xirus
Serval Xirus werd op jonge leeftijd als huisdier gehouden. Zijn eigenaar had hem opgesloten in de badkamer en gaf hem verkeerde voeding. Hierdoor liep Xirus zulke ernstige voedingstekorten op, dat meerdere botten in zijn lichaam waren kromgegroeid. Ook bleek Xirus als kitten al een paar botbreuken te hebben gehad.

Bij Stichting AAP kreeg Xirus de professionele zorg die hij zo hard nodig had. Om zijn herstel goed in de gaten te houden, waren regelmatige medische controles nodig. Inmiddels gaat het gelukkig stukken beter met Xirus. We vonden een mooie nieuwe plek voor hem bij één van onze herplaatspartners, waar hij samen met soortgenoot Tafkap kan genieten van de rust en ruimte.
Serval Kadri bij AAP

Steeds meer servals

Met zijn grote oren en gestippelde vacht is de serval prachtig om te zien. Maar zijn bijzondere uiterlijk maakt hem helaas ook een populair ‘huisdier’. Een zorgelijke trend, want de exotische katachtige is allesbehalve geschikt om als huisdier te houden…

Ook in Nederland zien we dit Afrikaanse roofdier steeds vaker opduiken. In het nieuws én bij AAP. Want veel van deze dieren komen vroeg of laat in opvangcentra terecht.

Niet eerder kregen we zóveel opvangverzoeken voor servals en andere wilde katachtigen als in de afgelopen paar jaar. We helpen ze met liefde, maar het worden er steeds meer!

Percentage opvangverzoeken
servals per land

servals opvang per land
Tussen 2018 en 2022 zijn veruit de meeste opvangverzoeken voor servals bij AAP afkomstig uit Nederland.
Help mee:
  • 1 Teken de petitie ‘Voorkom volgende pandemieën, beperk de handel in wilde dieren’.
  • 2 Koop zelf nooit een exotisch huisdier en informeer ook anderen over de risico’s.
  • 3 Stem op politici die zich inzetten voor de Positieflijst.

Publicaties

Infected & undetected
English
Zoonotic threats: Under their skin
English
Think Positive brochure
English
The Big Cat in the Room
English
Exotic Mammal Trade in NL
English
EfA report on exotic pet legislation
English