Born to be Wild
Beschermen van de berberaap
Geroofd en illegaal verhandeld
Al jaren liepen de opvangaanvragen voor berberapen op bij AAP. Onderzoek bevestigde in 2013 het ergste: de berberaap stond op het punt van uitsterven. Naar schatting leefden er nog maar zo’n 7.500 berberapen in het wild (Marokko en Algerije), terwijl dat er in 1977 nog zo’n 23.000 waren…
De laatste berberapen in het wild leven in versnipperde gebieden in het noorden van Algerije en in Marokko. Ongeveer de helft van alle resterende berberapen leeft in Ifrane National Park, een nationaal park wat gevormd wordt door de bossen van het Midden-Atlasgebergte in Marokko. Uit hetzelfde onderzoek in 2013 bleek dat bijna de helft van alle pasgeboren berberapen door stropers uit de natuur geroofd werden voor de illegale handel. De dieren eindigen vervolgens als huisdier of als toeristische attractie in Marokko of Europa. Daarnaast werd de natuurlijke leefomgeving van de berberaap in hoog tempo verwoest. De hoogste tijd om in actie te komen, dus startte AAP in 2017 samen met IFAW het Born to be Wild project.
Het probleem
De grootste bedreigingen voor de berberaap zijn stroperij, illegale handel en verwoesting van zijn leefgebied. De onderzoeksresultaten waren glashelder over de gevolgen als er niets zou gebeuren: het onherroepelijk uitsterven van berberapen in het Midden-Atlasgebergte. Als deze grootste populatie berberapen ter wereld zou verdwijnen, zou dat de teloorgang van de hele soort binnen 15 tot 20 jaar betekenen.
Stroperij en illegale handel
- Jaarlijks worden honderden, veelal jonge berberapen uit de natuur geroofd terwijl ze hun moeder nog nodig hebben.
- Verreweg de meeste gestroopte berberapen worden illegaal verhandeld naar Europa, waar ze eindigen als huisdier of als ‘fotomodel’ om met toeristen op de foto te gaan.
- Uit Europese inbeslagnames blijkt dat de meeste dieren gesmokkeld worden in een koffer, tas of onder een stoelzitting. Ze zijn dan verdoofd met een slaapmiddel. Het is onbekend hoeveel dieren dit niet overleven, maar ongetwijfeld is het sterftepercentage hoog.
- De berberaap is het meest in beslag genomen bedreigde zoogdier in de Europese Unie en een van de meest aangemelde primatensoorten bij AAP.
Verwoesting van het leefgebied
- De verwoesting van het leefgebied komt door klimaatverandering, overbegrazing, illegale houtkap, fruitteelt en de productie van houtskool.
Born to be Wild heeft drie belangrijke doelstellingen:
Beschermen:
- Het per direct voorkomen van het stropen van jonge berberapen;
- Het ontmoedigen van de smokkel naar het Europese vasteland;
- Het bieden van (nood)opvang voor berberapen die in beslag worden genomen.
Verankeren:
- De bescherming van de berberapen borgen bij de Marokkaanse autoriteiten en het Marokkaanse publiek;
- Het faciliteren van de monitoring, handhaving en strafrechtelijke vervolging van smokkel en handel.
Verduurzamen:
- Het leefgebied van de berberaap beschermen en het herstel ervan faciliteren;
- Een structuur en verdienmodel opzetten om de activiteiten in Marokko duurzaam te kunnen financieren en continueren.
Born to be Wild
Born to be Wild is een internationaal samenwerkingsprogramma om het voortbestaan van de ernstig bedreigde berberaap veilig te stellen. Met hulp van de Nationale Postcode Loterij kon AAP het project in 2017 samen met IFAW opstarten, gesteund door de Marokkaanse overheid en tal van andere organisaties. Born to be Wild geeft een ambitieus vervolg aan het werk van MPC (Moroccan Primate Conservation Foundation), dat al in 2003 werd opgericht door voormalig AAP-dierverzorger Els van Lavieren.
Na de eerste projectperiode, waarin het werk van de rangers van Ifrane National Park centraal stond, namen AAP en het Marokkaanse ANEF (National Agency for Water and Forests) in 2021 de regie in handen. Dat resulteerde in een tweede project, dit keer in Tazekka National Park. De berberaap is daar al decennia geleden uitgestorven, maar uit onderzoek bleek dat dit gebied (inmiddels beschermd door een National Park status) nog steeds geschikt is om berberapen te huisvesten. Inbeslaggenomen berberapen worden daar in 2025 uitgezet in het wild. Lees meer over dit project in Tazekka National Park.
Samenwerkingspartners
AAP heeft daarnaast verschillende samenwerkingspartners bij het project betrokken, waarvan dit de belangrijkste zijn:
- Marokkaanse autoriteiten (nationaal, regionaal en lokaal)
- Spaanse autoriteiten (nationaal, regionaal en lokaal)
- Eurogroup for Animals (Brussel)
- Asociación Nacional para la Defensa de los Animales (ANDA, Spanje)
- Lega Anti Vivisezione (LAV, Italië)
- Reisorgansatie TUI (Europa)
- All for Nature (Nederland)