DE KWESTIE VAN DE BERBERAAP

De berberaap is de enige primaatsoort die ten noorden van de Sahara leeft. Meer specifiek: de verspreiding van de berberaap strekt tot over bergketens van het Rif en de Middel- en Hoge Atlas in Marokko en Algerije. De berberaap speelt een sleutelrol in de gezondheid van de ecosystemen waar ze voorkomt. Verspreiden van zaden en beheersing van de insectenpopulatie – de voornaamste voedselbron voor de berberaap – helpt het ecosysteem gezond te houden. Daarnaast is de berberaap een symbool voor de biodiversiteit van de regio, maar ook onderdeel van de nationale identiteit van het land en haar cultureel erfgoed.

De grootste bedreiging voor de berberapen-populatie is de illegale handel. Jonge dieren worden op gewelddadige wijze bij hun familie weggehaald en aangeboden als huisdier, veelal voor de Europese markt. Daarnaast worden jonge berberapen gebruikt als toeristentrekker in Marokko. Alsof dat nog niet genoeg is, wordt ook hun leefgebied verwoest. Al deze factoren hebben geleid tot een drastische afname van het aantal wilde berberapen. Een aantal dat momenteel in Marokko wordt geschat op ongeveer 7000, tegenover 17000 in 1975. De International Union for the Conservation of Nature (IUCN) verklaarde in 2008 dat de berberaap een bedreigde diersoort is en sinds januari 2017 is deze verklaring opgenomen in Annex I van de CITES conventie, de hoogtste internationale beschermingsstatus tegen handel en smokkeling. Tot op dit moment worden er jaarlijks 200 dieren naar Europa gesmokkeld.

Zoals je misschien al verwacht, is dat niet het geval bij het grootste deel van de verhandelde apen. In het overgrote deel van de gevallen werken georganiseerde bendes samen om de jonge aapjes uiteindelijk als huisdier te verkopen. Ongeveer 200 dieren worden jaarlijks naar Europa gesmokkeld, vooral via de grens met Zuid-Spanje.

ANTI-STROPERIJ PROJECT IN MAROKKO

In augustus 2014, startte de Moroccan Primate Conservation (MPC) een anti-stroperij project. In de maanden met de meeste stroperij (augustus en oktober) versterkte de MPC het surveillanceteam in het Azrou bosgebied, onderdeel van het Ifrane National Park (Midden-Atlas). Anti-stroperij patrouilles werden uitgevoerd door een klein team van rangers, bestaande uit lokale mensen die het gebied kennen en de logistiek van stropen begrijpen. De rangers benaderen ook dagelijks de lokale bevolking en buitenlandse toeristen in het bos om ze te vragen de apen niet te voeren en geen aapje te kopen als huisdier. Het was een groot succes: er is geen enkele baby-berber weggehaald bij zijn familie.

Voortbordurend op dit succes, werd er in 2015 door de MPC en AAP een (permanente) anti-stroperij eenheid in het leven geroepen die de belangrijkste gebieden klokrond patrouilleerde. Deze eenheid bestaat uit 7 mannen en is uitgerust met GPS camera’s. De camera wordt gebruikt om de patrouilles in kaart te brengen en verdachte of illegale activiteiten vast te leggen: niet alleen het vangen van berberapen maar ook boscriminaliteit (zoals illegale kap). Zo kunnen zij alles wat het habitat van de berberapen aantast, en zo bijdraagt aan het uitsterven van de diersoort, in kaart brengen en aanpakken. De data werd na analyse gedeeld met de autoriteiten om ze meer bewust te maken van de omvang van de illegale vangsten, en zodoende aan te sporen tot actie. De anti-stroperij rangers dragen officiële identificatie en uniformen die goedgekeurd zijn door de autoriteiten, om er verzekerd van te zijn dat de eenheid hoort binnen bestaande overheidsstructuren.

De rangers gebruiken gecamoufleerde camera-vallen. Deze dienen om stroperij en andere verdachte activiteiten in het bos vast te leggen. Bovendien zijn deze camera’s nuttig als afschrikmiddel: mensen in de omgeving weten dat ze er zijn, maar ze weten niet precies waar (de camera’s worden na enkele weken verplaatst). Daarbij gaan de rangers de interactie met de lokale bevolking en toeristen aan. In de eerste plaats om bewustheid te creëren en men iets te leren over de berberapen, het nationale park en het bos. Dit moet leiden tot een verandering in het gedrag van de toeristen. Zo kunnen de rangers de veiligheid van de toeristen én de dieren bevorderen en daarbij informatie verzamelen voor diverse onderzoeken. De resultaten van dit werk waren geweldig: Niet één baby-berber was weggehaald bij zijn familie. Daarbij is de enige stroop-poging gestaakt door tijdig optreden van de rangers. Onderzoek onder toeristen geeft weer dat de belangrijkste reden voor een bezoek aan het Ifrane National Park de berberaap is. Toeristen willen berberapen graag bewonderen, maar weten tegelijkertijd niet dat deze aapsoort met uitsterven wordt bedreigd. Er zijn vele problemen die we kunnen relateren aan voeding en menselijk contact. Omdat de meeste mensen naar het park komen om berberapen te zien, zorgt vooral behoud van deze primaat er voor dat nationale en internationale toeristen in de toekomst het park zullen blijven bezoeken.

De illegale handel direct bij de wortels aanpakken

Je kunt een probleem het beste bij de wortels aanpakken. Als de stroperij wordt gestopt, worden er geen berberapen meer uit Marokko gesmokkeld. Daarom steunt AAP het project van onze partner Maroccan Primate Conservation. Daar zetten rangers zich 24 uur per dag in om te voorkomen dat er nog meer baby-berbers worden weggerukt bij hun familie. De rangers zijn uitgerust met GPS-camera’s, een herkenbaar uniform en hebben direct contact met de autoriteiten. Zo kan er bij illegale praktijken snel geschakeld worden. Een goed voorbeeld dat we bij AAP graag dweilen met de kraan dicht!