Degoe
(Octodon degus)
Leefgebied en habitat
De degoe hoort van nature thuis in centraal-west Chili en leeft op de lagere hellingen van het Andesgebergte (tot ongeveer 1200 meter). De dieren komen echter ook buiten hun natuurlijke leefgebied voor, omdat ze over de hele wereld als huisdier worden verhandeld. Daarnaast worden degoes ook in laboratoria gebruikt.Uiterlijk
De degoe is een nieuwsgierig knaagdier met een korte, bruingrijze vacht. Rondom de ogen is de vacht iets lichter van kleur. Kleurmutaties komen in het wild nauwelijks voor, maar degoes die in gevangenschap worden gehouden kunnen ook wit, grijs of bont zijn. De dieren hebben relatief grote, donkere oren en een lange, behaarde staart. Inclusief hun staart zijn ze zoβn 32,5 tot 44 cm lang. Ze wegen tussen de 170 en 300 gram en mannetjes zijn zoβn 10% groter dan de vrouwtjes. Degoes zijn echte knagers en beschikken over voortanden die blijven doorgroeien. Door te knagen op harde materialen zoals twijgen en schors, voorkomen ze dat hun tanden te lang worden.
Wist je dat?
- Degoes dol zijn op klimmen?
- Jonge degoes na de geboorte meteen kunnen zien?
- Degoes suikerziekte kunnen krijgen door verkeerde voeding?
- Lengte 32,5 tot 44 cm (inclusief staart)
- Gewicht 170 tot 300 gram
- Leeftijd Gemiddeld 5 tot 8 jaar (in gevangenschap)
- Leefgebied Chili
- Habitat De lagere hellingen van het Andesgebergte, rotsen en onder de grond
Voortplanting
In het wild paren degoes zoβn één keer per jaar. Na een dracht van 90 tot 95 dagen worden er gemiddeld vier tot zes jongen geboren. Ze worden met vacht geboren en kunnen direct na de geboorte al zien. Hierdoor kunnen ze al na enkele uren het nest uitklimmen en hun omgeving verkennen. De jongen worden gespeend als ze zoβn vier a zes weken oud zijn, ze drinken dan niet meer bij hun moeder. Met twaalf tot zestien weken zijn ze geslachtsrijp. Pas als ze ongeveer 9 maanden oud zijn, beginnen ze aan hun eerste nest.Voedsel
Degoes zijn herbivoren. Hun voedsel bestaat uit plantaardig, vezelrijk materiaal, zoals bladeren, grassen, zaden, twijgen en schorsen. Voor een optimale vertering eten ze βs nachts een gedeelte van hun eigen ontlasting op.
De dieren zijn gevoelig voor suikers: ze zijn glucose intolerant, wat betekent dat ze glucose niet kunnen afbreken. Als ze teveel suikerrijke voeding binnenkrijgen kunnen ze klachten krijgen die lijken op die van suikerziekte, zoals staar. We zien dit met name bij degoes die als huisdier werden gehouden en door gebrek aan kennis verkeerde voeding kregen. Ook darmstoornissen en gebitsproblemen komen hierdoor regelmatig voor.
De dieren zijn gevoelig voor suikers: ze zijn glucose intolerant, wat betekent dat ze glucose niet kunnen afbreken. Als ze teveel suikerrijke voeding binnenkrijgen kunnen ze klachten krijgen die lijken op die van suikerziekte, zoals staar. We zien dit met name bij degoes die als huisdier werden gehouden en door gebrek aan kennis verkeerde voeding kregen. Ook darmstoornissen en gebitsproblemen komen hierdoor regelmatig voor.
Gedrag en levenswijze
Degoes zijn sociale dieren die van nature in groepen leven. De groepen bestaan uit één tot twee mannetjes en twee tot vijf vrouwtjes. De vrouwtjes helpen elkaar bij het opvoeden van de jongen.De dieren zijn vooral βs ochtends en βs avonds actief en brengen hun leven gedeeltelijk onder de grond door. Ze staan erom bekend enorme gangenstelsels te graven. Ook klimmen en klauteren degoes veel op rotsen, bijvoorbeeld om op zoek te gaan naar voedsel. Verder nemen de dieren regelmatig een zandbad. Naast dat ze hiermee hun vacht schoonhouden, heeft dit gedrag heeft ook een belangrijke sociale functie. Tijdens het badderen in het zand laten ze namelijk geuren en urine achter, waarmee ze hun territorium aangeven. Daarnaast helpen de geuren bij het herkennen van hun groepsgenoten.
Degoe als huisdier
β Niet geschikt om als huisdier te houden.De dieren kunnen een zoΓΆnose bij zich dragen en hebben specifieke levensbehoeften waar eigenaren niet of nauwelijks aan kunnen voldoen. Hierdoor komen hun welzijn en gezondheid in het gevaar.
Risicoβs voor mensen
-
ZoΓΆnosen
Bij de degoe is de hoog-risico zoΓΆnotische ziekteverwekker Leptospira interrogans aangetoond.
-
Letselschade
Op basis van hun grootte, bouw en gedrag is het niet waarschijnlijk dat degoes ernstig letsel zullen veroorzaken bij de mens.
Risicoβs voor dieren
-
Voedselopname
Degoes hebben tanden die blijven doorgroeien. Bij onvoldoende slijtage kunnen er gebitsproblemen ontstaan. De dieren moeten dagelijks langdurig naar voedsel kunnen zoeken (foerageren). Als dat niet het geval is, kan dit leiden tot stereotiep of beschadigend gedrag.
-
Ruimtegebruik / veiligheid
Degoes gebruiken uitsluitend zelf gegraven holen. Bij gebrek aan graafmogelijkheden kunnen graafstereotypering ontstaan. Ook maken ze gebruik van afgezonderde nestplaatsen. Bij gebrek hieraan ontstaat onder ander het gevaar voor sterfte van de jongen.
-
Thermoregulatie
De degoe is aangepast aan een subtropisch klimaat.
-
Sociaal gedrag
Degoes hebben een duidelijke dominantiehiΓ«rarchie. Als hun leefwijze niet wordt gerespecteerd, kunnen agressie, stress en onderlinge gevechten onstaan.
AAP en degoes
Op de Zoogdierenafdeling bij AAP verblijven tientallen degoes. Een groot deel van hen heeft een verleden als huisdier.
In de zomer van 2021 redde AAP meer dan 100 degoes die bij een particulier in Nederland leefden. Wat ooit was begonnen met één koppeltje degoes, was al gauw uit de hand gelopen. De ruim 120 dieren zaten dicht op elkaar gepropt in zeven glazen terrariumbakken. Ze leefden op een dikke laag uitwerpselen en hadden amper ruimte om te bewegen, laat staan om te klimmen en klauteren. Eenmaal bij AAP bleek dat veel degoes er slecht aan toe waren, en helaas moesten we enkele dieren laten inslapen. Gelukkig knapte het grootste deel dankzij intensieve verzorging weer op. Voor een aantal degoes hebben we inmiddels een fijne herplaatsplek bij dierentuinen gevonden, de andere dieren verblijven nog in de opvang bij AAP. Hier worden ze met liefde verzorgd.
Mede dankzij de inzet van AAP wordt vanaf 1 juli 2024 de nieuwe Nederlandse positieflijst voor huisdieren ingevoerd. Vanaf dan mogen degoes niet meer door particulieren als huisdier worden aangeschaft. Daar is AAP heel blij mee! Want degoes zijn allesbehalve geschikt om als huisdier te houden.
In de zomer van 2021 redde AAP meer dan 100 degoes die bij een particulier in Nederland leefden. Wat ooit was begonnen met één koppeltje degoes, was al gauw uit de hand gelopen. De ruim 120 dieren zaten dicht op elkaar gepropt in zeven glazen terrariumbakken. Ze leefden op een dikke laag uitwerpselen en hadden amper ruimte om te bewegen, laat staan om te klimmen en klauteren. Eenmaal bij AAP bleek dat veel degoes er slecht aan toe waren, en helaas moesten we enkele dieren laten inslapen. Gelukkig knapte het grootste deel dankzij intensieve verzorging weer op. Voor een aantal degoes hebben we inmiddels een fijne herplaatsplek bij dierentuinen gevonden, de andere dieren verblijven nog in de opvang bij AAP. Hier worden ze met liefde verzorgd.
Mede dankzij de inzet van AAP wordt vanaf 1 juli 2024 de nieuwe Nederlandse positieflijst voor huisdieren ingevoerd. Vanaf dan mogen degoes niet meer door particulieren als huisdier worden aangeschaft. Daar is AAP heel blij mee! Want degoes zijn allesbehalve geschikt om als huisdier te houden.
