AAP helpt
circusdieren
in nood

Een betere toekomst voor circusdieren

Stichting AAP is een Europese dierenwelzijnsorganisatie die zich inzet voor apen, leeuwen, tijgers en andere exotische zoogdieren in nood. Helaas leiden veel van deze dieren een ellendig bestaan. Ze worden illegaal verhandeld, uitgebuit als circusdier, of als huisdier gehouden terwijl ze daar helemaal niet geschikt voor zijn. Dit zorgt voor ontzettend veel dierenleed! AAP vindt dat dit moet stoppen, en zet zich daarom voor deze dieren in.

Hoe helpt AAP exotische zoogdieren?

Het doel van AAP is om een einde te maken aan het leed van exotische zoogdieren in heel Europa. Om ons doel te bereiken, bieden we circusdieren en andere dieren in nood een veilige plek in onze opvangcentra in Nederland en Spanje. Hier kunnen de dieren op adem komen. Met specialistische zorg van onze dierenartsen en dierverzorgers, helpen we de dieren er weer zo goed mogelijk bovenop. Zodra een dier is hersteld, zoeken we een geschikte herplaatsplek voor ze bij een reservaat of dierentuin waar ze voor langere tijd kunnen blijven. Zo komt er ook weer een nieuwe plek vrij in de noodopvang bij AAP. Naast het bieden van opvang, pleit AAP voor betere wetgeving omtrent dierenwelzijn in Europa. Zo willen we dierenleed voorkómen. AAP richt zich hierbij op drie focusgebieden: illegale handel in wilde dieren, exotisch huisdierbezit, en wilde dieren in entertainment.

Uitgebuit voor vermaak

Een groot aantal dieren bij AAP in de opvang, heeft een verleden in de entertainmentindustrie. Ze werden uitgebuit voor verschillende soorten ‘vermaak’ zoals bijvoorbeeld als circusdieren. Zo moest chimpansee Linda met kleertjes aan op de foto met toeristen, werden tijgers Diva en Patou op wrede wijze getraind om in films te ‘acteren’, en moesten chimpansee Regina, baviaan Kaki en leeuw Govani, jarenlang optreden als circusdieren in circussen. Dat klinkt misschien leuk, maar voor een wild dier is dat een vreselijk bestaan.

Wilde circusdieren

Een specifieke vorm van entertainment die in Europa nog veel voorkomt, zijn circusshows met wilde dieren. Apen, leeuwen, tijgers, olifanten en andere wilde dieren, worden gedwongen om allerlei onnatuurlijke kunstjes te doen, vaak op harde muziek en in luidruchtige circustenten. Het publiek geniet, maar de dieren lijden want deze dieren zijn niet bedoeld als circusdieren.

Gezondheidsproblemen bij circusdieren

Circusdieren moeten vaak zware trainingen ondergaan. Een leeuw of een tijger zal immers niet uit zichzelf door een brandende hoepel springen. Dit onnatuurlijke gedrag wordt meestal met wrede trainingsmethoden aangeleerd die gepaard gaan met pijn, angst en stress. Tussen de trainingen en optredens door, zitten circusdieren vaak (eenzaam) opgesloten in kleine circustrailers. Hier wachten ze op de volgende training, het volgende optreden, of totdat het circus verder reist naar de volgende show. De dieren worden heel Europa door gesleept, en dat alleen maar ter vermaak van de mens.

De trainingen, leefomstandigheden en het continue reizen, gaan tegen alle behoeftes van wilde dieren in. Dierenartsen waarschuwen er dan ook al jaren voor dat de gezondheid en het welzijn van wilde dieren in gevaar wordt gebracht in circussen. Ook bij AAP weten we helaas maar al te goed wat een leven als ‘entertainer’ met wilde dieren doet.

Leeuw Govani: verminkt en verwaarloosd

Eén van de vele circusdieren bij AAP, is leeuw Govani. Govani moest jarenlang optreden in een Spaans circus. Toen het circus hiermee stopte, werd Govani weggestopt in een kleine kooiwagen. Hier zat hij jarenlang eenzaam opgesloten. Toen we hem kwamen redden, schrokken we van wat we aantroffen. Govani’s kooi was bezaaid met uitwerpselen. Het was er zo glad, dat Govani keer op keer uitgleed. Zijn verzwakte spieren konden hem amper dragen. Bovendien was hij zwaar vermagerd en had hij wonden over zijn hele lichaam. Ook waren zijn tanden uitgeslagen, zijn nagels uitgetrokken en had hij van alle stress een stuk van zijn eigen staart afgebeten.

AAP redde Govani, en bracht hem naar ons opvangcentrum voor grote katachtigen in Spanje. Hier kreeg Govani de zorg die hij zo hard nodig had. Maandenlang werd hij intensief verzorgd door ons team van gespecialiseerde dierenartsen en dierverzorgers. We behandelden zijn wonden, gaven hem pijnstillers en ontstekingsremmers en hielpen hem met eten. In het begin had hij namelijk zoveel moeite met eten dat hij alleen maar hele kleine stukjes vlees kon wegkrijgen. Langzaam maar zeker ging Govani kleine stapjes vooruit. Ook werden zijn spieren steeds wat sterker.

Inmiddels zijn we een aantal jaar verder en gaat het gelukkig beter met Govani. Samen met soortgenoot Silas, die uit hetzelfde circus werd gered, verblijft hij in een ruim buitenverblijf. Hij geniet van de zon, de rust en de ruimte. Soms zien we hem zelfs spelen. Toch is Govani nog altijd een kwetsbaar dier. Hij heeft moeite met bewegen en zijn spieren zijn nog altijd verzwakt. We letten dan ook goed op dat hij niet te zwaar wordt, want zijn spieren kunnen geen extra gewicht dragen. Govani zal de rest van leven extra zorg nodig hebben.

Tijger Toph: gered van een horrortransport

Ook tijger Toph heeft een verleden in het circus. Toph leefde bij een Italiaans circus, tot de circuseigenaar besloot om haar te verkopen. Samen met negen andere tijgers werd ze op transport gezet richting Rusland. De dieren werden onder verschrikkelijke omstandigheden vervoerd. Ruim een week zaten ze in veel te krappe kisten waarin ze zich nauwelijks konden bewegen. Toen bij de grens tussen Polen en Wit-Rusland bleek dat het papierwerk niet in orde was, werd het transport gestopt. Tijdens de inspectie werd duidelijk dat de dieren onder de wonden en uitwerpselen zaten en ernstig waren uitgedroogd. Ook bleek één tijger te zijn overleden. Gelukkig konden de andere acht dieren net op tijd worden gered.

De tijgers werden tijdelijk ondergebracht bij Poznan Zoo, een Poolse dierentuin en herplaatspartner van AAP. Hier konden ze even op adem komen van alles wat ze hadden moet doorstaan. Vijf tijgers, waaronder Toph, werden vervolgens naar het opvangcentrum van AAP in Spanje gebracht. De dieren verblijven hier nu een aantal jaar, en dankzij intensieve (medische) zorg, gaat het inmiddels stukken beter met ze. Bij AAP mogen Toph en haar soortgenoten gewoon ‘tijger’ zijn. Ook de vier andere tijgers hebben een goede opvangplek gekregen: zij verblijven bij geschikte, Poolse dierentuinen.

Chimpansees Congo, Tino en Yimmy: klaar met kunstjes doen

Ook chimpansees Congo, Tino en Yimmy zijn afkomstig uit een circus. De drie chimpansees leefden bij een Franse circusfamilie. De oudste twee dieren, Congo en Tino, moesten jarenlang in het circus optreden en circustrucjes doen. Op Facebookfoto’s is te zien dat de dieren in kleren op brommertjes moesten rondrijden. Yimmy, het jongste dier, hoefde niet op te treden. Hij werd als huisdier gehouden. Sinds 2016 werd er niet meer met de dieren opgetreden, maar de chimpansees verbleven wel nog altijd bij de circusfamilie. De dieren brachten hun dagen door in een kleine kooiwagen en hadden weinig bewegingsruimte. Allesbehalve een geschikte omgeving voor een chimpansee, die van nature thuishoort in de tropische regenwouden van Afrika.

Gelukkig kon AAP Congo, Tino en Yimmy weghalen uit het circus. De drie dieren verblijven nu in ons opvangcentrum in Almere, waar ze alle ruimte hebben om te klimmen en te klauteren. Ook hebben ze kennisgemaakt met andere soortgenoten. Bij AAP leiden de drie chimpansees een dierwaardig bestaan. Ze zijn voorgoed klaar met kunstjes doen.

Risico’s van wilde zoogdierendieren in het circus

Naast dat het gebruik van wilde dieren in circussen wreed is en voor onnodig veel dierenleed zorgt, brengt het ook grote risico’s voor de publieke veiligheid met zich mee. Wilde dieren zijn van nature onvoorspelbaar en een ongeluk zit in een klein hoekje. In de afgelopen 24 jaar zijn er 478 incidenten gemeld waarbij 889 wilde circusdieren betrokken waren.

Een circustijger die zijn trainer aanvalt en (dodelijk) verwondt, een ontsnapt circusdier dat door een woonwijk ronddwaalt, of een botsing met een circustrailer op de snelweg. Het zijn slechts een aantal voorbeelden van incidenten die voorkómen hadden kunnen worden door te stoppen met het gebruik van wilde dieren in circussen.

Oplossing: verbod op wilde dieren in het circus

Om voor eens en voor altijd een einde te maken aan het leed dat wordt veroorzaakt door wilde dieren als circusartiest uit te buiten, strijdt AAP voor een verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen in de gehele EU.

Mede dankzij de inzet van AAP, zijn in Nederland wilde dieren in circussen verboden. Na een succesvolle campagne van de ‘Wilde Dieren de Tent Uit’ coalitie (bestaande uit AAP, World Animal Protection, Vier Voeters, Menodi en Stichting DierenLot), nam Nederland een verbod aan op het gebruik van wilde zoogdieren in circussen en andere optredens. Het verbod trad in september 2015 in werking.

Daarnaast hebben 24 van de 27 EU-lidstaten de afgelopen jaren ook al een geheel of gedeeltelijk verbod ingesteld, mede dankzij de druk van AAP en andere dierenwelzijnsorganisaties. In 2021 nam Frankrijk bijvoorbeeld de allereerste dierenwelzijnswet in hun geschiedenis aan, waarin ook een nationaal verbod op het gebruik van wilde dieren in rondreizende circussen is opgenomen. Het verbod wordt binnen zeven jaar van kracht.

Daarnaast wordt het fokken en verhandelen van wilde circusdieren binnen twee jaar verboden. Dat is geweldig nieuws! Zeker omdat Frankrijk al jaren het land is waar AAP de meeste circusdieren redt.

EU-breed verbod op
wilde dieren in circussen

Hoewel we dus steeds dichterbij komen, zijn we er nog niet. De wetten hebben namelijk betrekking op verschillende dieren in verschillende EU-landen. En zolang optredens met wilde zoogdieren in sommige EU-landen nog steeds zijn toegestaan, kunnen circussen over het hele continent blijven rondreizen. Oók door landen die al een verbod hebben. Dit grensoverschrijdende karakter van circussen is de reden waarom het laatste stuk wetgeving op EU-niveau moet komen.

De EU-instellingen hebben de bevoegdheid en verantwoordelijkheid om de uiteenlopende nationale wetgeving op dit gebied te harmoniseren. In onze gezamenlijke #EUStopCircusSuffering-campagne met Eurogroup for Animals-partners, roepen we de EU-instellingen dan ook op om een EU-breed verbod op het gebruik van wilde dieren in circussen in te voeren. Op die manier kunnen we de show écht beëindigen, voor eens en voor altijd.

Circusdieren veilige opvang bieden

Tot het zover is, blijft AAP circusdieren redden en ze een veilige opvangplek bieden. Zo vingen we onlangs nog tijgers Foz en Brine en de oude leeuwin Illaria op, een paar van de laatste wilde dieren uit circussen in Portugal. In 2019 werd daar namelijk een wet aangenomen die het vanaf 2025 verbeidt om wilde zoogdieren in circussen te houden. De dieren moesten daar dus weg, en bij AAP hadden we plek voor ze.

Ons reddingsteam vertrok naar Portugal en haalde als eerste de oude leeuwin Ilaria op. Ondanks wat overgewicht, leek Ilaria in relatief goede conditie te zijn. Helaas gold dat niet voor tijgers Foz en Brine. Zij verbleven bij een ander circus, en zaten opgesloten in een kleine kooiwagen. Beide dieren waren ernstig vermagerd, hadden vrijwel geen spieren, en bleken te zijn ontklauwd. Een pijnlijke ingreep waarbij de topjes van de tenen worden geamputeerd om te voorkomen dat de nagels terug groeien. En alsof dat nog niet erg genoeg was, bleek Brine bovendien een groot gezwel onder zijn tong te hebben. Hij was er slecht aan toe.

Afwijkend gedrag

De dieren werden naar ons opvangcentrum voor grote katachtigen in Spanje gebracht. Hier gingen ze in quarantaine en hebben we ze uitgebreid onderzocht. Van de drie dieren bleek Ilaria er het minst slecht aan toe te zijn. Wel was ze inderdaad te zwaar, en vertoonde ze afwijkend gedrag: we zagen haar veel heen en weer lopen. Ook probeerde ze zichzelf te verwonden door in haar achterbeen te bijten. Gedrag dat we helaas wel vaker zien bij dieren met een naar verleden.

Ernstig verzwakt

Ook bij Foz en Brine had het circusverleden zijn sporen nagelaten. Beide tijgers waren veel te licht, maar vooral de 21-jarige Brine was graatmager. Hij was in zó een slechte conditie, dat we bang waren dat hij de eerste dagen niet zou overleven. Maar bij AAP hebben we (helaas) ervaring met dieren met een zwakke gezondheid, dus we gaven niet zomaar op. Ons team van dierenartsen en dierverzorgers heeft alles op alles gezet om Brine te helpen.

Ondanks de intensieve verzorging en alle inspanningen van onze dierenartsen, ging Brine’s gezondheid helaas toch achteruit. Zijn lichaam was te erg verzakt, hij kon niet meer. Om hem verder lijden de besparen, moesten we de verdrietige beslissing nemen hem in te laten slapen. In de laatste dagen van zijn leven hebben we Brine toegang gegeven tot zijn buitenverblijf. Zo kon hij, na een leven lang in het circus te hebben opgetreden, nog even ervaren hoe het is om zacht gras onder zijn poten te hebben en de frisse buitenlucht te voelen.

Langzaam vooruit

Ook om Foz maakten we ons zorgen, maar gelukkig knapte hij langzaam maar zeker op. Onlangs kreeg hij toegang tot zijn buitenverblijf, en daar geniet hij met volle teugen van. Ook Ilaria heeft haar buitenverblijf ontdekt. Ze ligt graag te luieren in de zon en laat regelmatig van zich horen met een luide brul. Het is mooi om te zien hoe deze dieren weer van het leven kunnen genieten, na alles wat ze hebben moeten doorstaan.

Tijger Foz in een door de dierverzorgers gemaakt rustplekje.

Leeuwin Ilaria in haar buitenverblijf bij AAP.

Previous slide

Next slide

Herstelde en herplaatste circusdieren

Hoewel sommige dieren, zoals tijger Brine, helaas niet meer herstellen van hun nare verleden, knappen veel dieren bij AAP gelukkig ook weer op. Zodra een dier volledig is hersteld, zoeken we een geschikte herplaatsplek voor ze bij één van onze herplaatspartners. AAP heeft hiervoor contact met honderden dierentuinen en dierenparken in heel Europa. Uiteraard herplaatsen we dieren alleen in dierentuinen en parken die goede huisvesting, verzorging en welzijn van onze dieren kunnen garanderen. De dieren krijgen een fijn verblijf waar ze voor altijd kunnen blijven. Ook voor een aantal voormalig circusdieren hebben we geschikte herplaatsplekken gevonden.

Lees de verhalen van leeuw Reza en luipaard Mohani.

Leeuw Reza

In 2015 werd leeuw Reza, samen met soortgenoot Aya en tijgers Radja en Kai, gered van een vreselijk bestaan. De vier dieren moesten optreden in een Frans circus. Toen het circus daarmee stopte, sloot de circuseigenaar de dieren op in een oude circustrailer aan de rand van een Franse snelweg. Maar liefst 13 jaar lang zaten de dieren hierin opgesloten.

Gelukkig kon AAP de dieren bevrijden. Voor tijgers Radja en Kai vonden we kort na hun redding al een fijne plek bij dierentuin Centro de Conservacion Zoo Córdoba. Toen ook Reza helemaal was hersteld, verhuisde hij 2021 naar hetzelfde park. Hier hij heeft hij een mooi, nieuw verblijf gekregen en leeft hij fijn samen met een soortgenoot. We zijn blij dat het goed gaat met Reza!

Luipaard Mohani

Ook luipaard Mohani is afkomstig uit een Frans circus. Ze moest niet alleen optreden, maar werd ook gedwongen om op de foto’s te gaan met bezoekers. Daarnaast werd ze als attractie in een kleine kooi aan bezoekers getoond, zonder enige rust of bewegingsruimte. Toen AAP Mohani redde, had ze dan ook aardig wat overgewicht. Maar dat was niet ergste: we ontdekten namelijk dat haar nagels en hoektanden waren uitgetrokken…

Gelukkig kon Mohani bij AAP herstellen. Na een aantal jaar vonden we een fijne herplaatsplek voor haar bij Karpin Centro de Acogida de Fauna, een dierentuin in Spanje. Hier kan de oude Mohani laatste jaren van haar leven in alle rust doorbrengen.

AAP strijdt door, help je mee?

We zijn blij dat we dieren als Govani, Toph, Congo, Tino, Yimmy, Foz, Ilaria, Reza en Mohani konden helpen. Zij zijn veilig, en hoeven nooit meer op te treden in een circus. Helaas geldt dat niet voor alle andere dieren die momenteel nog in Europese circussen verblijven. Zo lang er nog circussen mét wilde zoogdieren zijn blijft AAP doorstrijden voor een Europees verbod op wilde dieren in circussen. Want alleen zó kunnen we voorkomen dat circusdieren nog langer moeten lijden.

Ook blijven we ons inzetten tegen andere vormen van entertainment met wilde dieren, illegale dierenhandel, en het bezit van exotische huisdieren. Zo pakken we het leed van exotische zoogdieren bij de oorzaak aan. Help je ook mee?

Met jouw bijdrage kan AAP:

exotische zoogdieren zoals tijger Foz en leeuwin Ilaria redden en opvangen
dieren de specialistische zorg geven die ze nodig hebben om te herstellen van hun nare verleden
voor zoveel mogelijk dieren een fijn herplaatsadres zoeken waar ze voor altijd kunnen blijven
pleiten voor betere wet- en regelgeving in Europa om dierenleed te voorkomen

Bekijk hier op welke manieren je de dieren bij AAP nog meer kunt helpen.

AAP helpt circusdieren in nood