De Nederlandse
positieflijst
voor huisdieren

Huis- en hobbydierenlijst voor zoogdiersoorten

Bij AAP willen we de toekomst van exotische zoogdieren op een duurzame manier verbeteren. We bieden opvang aan dieren in nood en zetten ons tegelijkertijd in voor betere wet- en regelgeving op het gebied van dierenwelzijn. Zo pleiten we al jaren voor de invoering van een Nederlandse positieflijst om het handelen in, en het houden van ongeschikte exotische huisdieren tegen te gaan.

En mét succes: mede dankzij de inzet van AAP en andere dierenbescherming- en welzijnsorganisaties, introduceert de Nederlandse overheid in juli 2024 een huis- en hobbydierenlijst voor zoogdieren.

Wat is een positieflijst?

De positieflijst (ook wel huis- en hobbydierenlijst genoemd), is een lijst van zoogdiersoorten die door onafhankelijke experts veilig en geschikt zijn bevonden om als huis- of hobbydier te houden. De lijst is gebaseerd op een uitgebreide risicobeoordeling die rekening houdt met de gezondheid en het welzijn van dieren, de volksgezondheid en veiligheid.

Alle diersoorten die níet op de lijst staan, zijn automatisch níet toegestaan om door particuliere eigenaren te worden verhandeld of als huisdier te worden gehouden. Bijvoorbeeld omdat deze diersoorten specialistische zorg nodig hebben, gevaarlijke ziektes bij zich kunnen dragen of behoeftes hebben waar mensen thuis meestal niet aan kunnen voldoen.
Stinkdier bij AAP.

Waarom is er een positieflijst in Nederland nodig?

Het fokken met, handelen in en houden van exotische huisdieren brengt een hoop problemen met zich mee. Bij AAP weten we dat helaas maar al te goed. Een groot deel van de dieren in onze opvang heeft een verleden als huisdier. Van servals tot stinkdieren en van stokstaartjes tot suikereekhoorns.

Zonder positieflijst is het, ook in Nederland, volkomen legaal om deze dieren in huis te houden. Met alle gevolgen van dien. Veel eigenaren willen weer van hun serval of woestijnvos af als ze erachter komen dat het toch niet zo’n leuk, tam of veilig huisdier blijkt te zijn. Vervolgens wordt het dier gedumpt of afgestaan; opvangcentra zoals AAP worden overspoeld met opvangverzoeken.

De exotische huisdieren die wij opvangen blijken vaak gezondheidsproblemen of gedragsproblemen te hebben. Meestal wordt dit veroorzaak doordat de dieren niet de juiste zorg, voeding en/of huisvesting hebben gekregen.
Voordelen van een positieflijst
  • 1 Maakt duidelijke welke dieren wél als huisdier gehouden mogen worden
  • 2 Voorkomt dierenleed
  • 3 Beschermt biodiversiteit
  • 4 Voorkomt afname dieren in het wild
  • 5 Beschermt volksgezondheid
In 2021 ving AAP 120 degoes op die bij een Nederlands gezin in huis leefden. Na een tip van de Landelijke Inspectie Dierenbescherming werden de dieren daar weggehaald. De exotische knaagdieren zaten dicht op elkaar gepropt in aquariumbakken, bovenop een dikke laag uitwerpselen. Veel degoes waren er slecht aan toe en helaas konden sommige dieren niet meer worden gered.

Ziektes of verwondingen

Naast dierenleed, zijn er nog veel meer redenen waarom het geen goed idee is om een exotisch dier in huis te nemen. Exotische dieren kunnen ziektes bij zich dragen die overdraagbaar zijn op de mens, en kunnen andere dieren of mensen verwonden door te krabben of te bijten.

Verder leidt de ongereguleerde handel in exotische huisdieren tot een afname van de populatie dieren in het wild. Veel van hen worden namelijk door jagers weg geroofd uit hun natuurlijke omgeving. Sommige diersoorten worden hierdoor zelfs met uitsterven bedreigd. Tot slot komt het voor dat exotische huisdieren ontsnappen of worden losgelaten in de natuur. Hierdoor worden inheemse diersoorten verstoord en raken lokale ecosystemen uit balans.

Met zo’n 50 jaar ervaring in het opvangen van exotische zoogdieren, is AAP ervan overtuigd dat de positieflijst het meest effectieve middel is om deze, en andere problemen rondom de handel in en het houden van exotische huisdieren in Nederland, tegen te gaan.
Het verhaal van serval Kadri
Serval Kadri werd als huisdier gehouden in Nederland. Nadat hij zijn eigenaar had gebeten, werd hij afgestaan aan AAP. Zonder positieflijst is het helaas nog altijd toegestaan om een serval als huisdier te houden.
Serval Kadri
Totstandkoming en invoering van de Nederlandse positieflijst
De invoering van de Nederlandse positieflijst huisdieren (ook wel de huis- en hobbydierenlijst genoemd) die we in 2024 verwachten te hebben, kent een lange geschiedenis. Al in 1992 werd in de Wet Dieren vastgelegd dat er zo’n lijst moet komen om de wildgroei aan exotische dieren bij particulieren aan banden te leggen.

Eerdere pogingen (zoals in 2015) om de positieflijst in te voeren mislukten omdat hobbydierenhouders met succes bezwaar maakten tegen de gebruikte beoordelingsmethode. Voor de huis- en hobbydierenlijst die in 2024 ingaat, is een geheel nieuwe beoordelingsmethode ontwikkeld door de Wetenschappelijke Adviescommissie Positieflijst.
Welke dieren staan er op de Nederlandse positieflijst?
Het Adviescollege Huis- en Hobbydierenlijst heeft aan de hand van die methode de ruim 300 in Nederland gehouden zoogdiersoorten beoordeeld op geschiktheid. Slechts 30 soorten werden positief beoordeeld, waarna het college geadviseerd heeft om deze op de positieflijst te plaatsen. In juli 2022 werd deze lijst bekendgemaakt op de website van de Rijksoverheid.

Zowel de adviescommissie als het adviescollege is in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit samengesteld uit onafhankelijke experts. AAP en andere dierenwelzijnsorganisaties hebben de ontwikkeling van de huis- en hobbydierenlijst op de voet gevolgd en aangejaagd, maar zijn niet betrokken bij de beoordeling van diersoorten. Vragen over de inhoudelijke beoordeling en handhaving kunnen gesteld worden aan de Rijksoverheid.

Positieflijsten voor reptielen, amfibieën en vogels zijn wel aangekondigd, maar nog niet opgesteld.
Hoe werkt de Nederlandse positieflijst in de praktijk?
Wil je meer lezen over de Nederlandse huis- en hobbydierenlijst voor zoogdieren en bijvoorbeeld weten hoe het in de praktijk werkt?

Bekijk dan onze Vraag en Antwoord pagina.
De positieflijst in Europa
AAP zet zich zowel op landelijk als op Europees niveau in voor de ontwikkeling van positieflijsten. Ons einddoel is dan ook dat er uiteindelijk een positieflijst komt die voor de gehele Europese Unie geldt. Ons geluid wordt gehoord: eind 2022 heeft het Europees Parlement twee resoluties aangenomen die de positieflijst als oplossing noemen voor de groeiende risico’s en dierenwelzijnsproblemen door het houden van ongeschikte exotische zoogdieren als huisdier.